Początek każdego semestru, w szczególności tego pierwszego, to moment kiedy należy zadbać o właściwe wprowadzenie nowych nauczycieli (i nie tylko) do praktyki zapewnienia jakości na uczelni. Będąc świadomym ilości informacji, którą bombardowani są nowi pracownicy w początkowych tygodniach pracy, moja sesja koncentruje się na głównych obszarach, z którymi zapewnienie jakości należy kojarzyć. Nie zagłębiam się w szczegóły, które i tak wymagają odrębnych warsztatów czy szkoleń, jak na przykład te z zakresu projektowania tabel oceniania (z ang. assessment rubrics), planowania, formułowania efektów kształcenia, zarządzania projektem akredytacyjnym. Podczas sesji wprowadzającej do zagadnień związanych z zapewnieniem jakości sygnalizuję problematykę, wskazując drogowskazy, gdzie można znaleźć informacje na określony temat.
Zaczynam od definicji jakości, no bo przecież należy już na wstępie sprecyzować co tak naprawdę chcemy zapewnić i czym zarządzać. Nie przebierając w słowach, raczej narzucam swoją filozofię, tj. podejście do tego czym jest jakość i co stanowi warunek niezbędny jej zapewnienia. Rzecz jasna sama dyskusja na temat jakości mogłaby trwać w nieskończoność, a przecież nie do końca o to chodzi. A zatem komunikuję czym jest jakość – jak ją rozumiem (czyt.: jak ją należy rozumieć).
Wychodząc z założenia, że jakość to rezultat – rezultat bycia świadomym, staram się uświadomić (nowych) pracowników w temacie różnorodnych grup wymagań i procesów, które mają wpływ na jakość oraz możliwości tejże doskonalenia. Takie podejście to podejście pierwotne w stosunku to bodaj najbardziej popularnego rozumienia jakości. Ów rozumienie utożsamia jakość z miarą – ze stopniem w jakim wymagania zostały spełnione. Skoro tak, to warunkiem niezbędnym do zainicjowania pomiaru jest uświadomienie sobie czym są owe wymagania i jakie obszary należałoby zaliczyć do kluczowych w aspekcie zapewnienia, zarządzania – a w efekcie – doskonalenia jakości.
Opis jakości zawsze wymaga przedstawienia kontekstu. To kontekst bowiem, często różny nawet dla takich instytucji, które w teorii są bardzo podobne (np. szkoły wyższe), decyduje o doborze odpowiedniej miary. Ja na przykład muszę wziąć pod uwagę, że instytucja, w której pracuję to system składający się z 17 college’ów. Taki kontekst nadaje ton dyskusji o zapewnieniu jakości i towarzyszącym temu procesowi praktykach. Kontekst ‘systemowy’ to odpowiedzialność za niezmienność. Jak, na przykład, ukierunkować zapewnianie jakości w szkole wyższej, aby ograniczyć zmienność w procesie oceniania studentów?
A zatem, system oceniania, rozkład ocen oraz podejście mające na celu promowanie powtarzalności to jeden z obszarów godny zasygnalizowania podczas mojej sesji wprowadzającej do problematyki zapewnienia jakości.
Co jeszcze? Zdecydowanie wszystko to, co ma wpływ na zdolność identyfikacji wymagań, standardów, procesów, które należy uznać za podstawowe i które zapewniają minimalny (przyzwoity) poziom jakości oferowanych usług. Świadomość tychże w sposób naturalny zwiększa zdolność identyfikacji obszarów do doskonalenia jakości.
Sesja orientacyjna na temat zapewnienia jakości nigdy nie trwa dłużej niż godzinę a składa się z następujących elementów:
- O jakości
- Jakość i kontekst
- Uświadommy się w jakości
- Nasz SharePoint Site (innymi słowy – wewnętrzny system zarządzania wiedzą)
- Pytania i odpowiedzi dotyczące zapewnienia jakości
Powyższe elementy uszczegóławiane są z wykorzystaniem następujących zagadnień:
- Procedury operacyjne, wymagania, standardy, tj. jakie wymagania należy spełniać, co jest standardem, wybrane procesy i dokumenty związane;
- Kim jesteśmy, dokąd zmierzamy i jakimi kierujemy się wartościami, czyli parę słów o misji, wizji i etosie pracy;
- Co planujemy – jaką mamy strategię doskonalenia?
- Zapisy;
- Akredytacja;
- Informacja zwrotna od klienta (studencka ocena zajęć, nauczycielska ocena zajęć, badanie zadowolenia absolwenta, pracownika, itd.);
- Gdzie można znaleźć informacje dotyczące ww. obszarów zapewnienia jakości, na przykład:
– Plan strategiczny oraz cele operacyjne;
– Przyjęty system oceniania studentów (skala i deskryptory ocen), w tym przewodnik i tabele oceniania;
– System szkoleń, w tym jak aplikować o sfinansowanie szkoleń (np. konferencji);
– Protokoły (np. z posiedzeń rady wydziału, komisji);
– Dokumentacja prowadzonych zajęć (z ang. course files), rozkład (dystrybucja) ocen, kto i gdzie prowadzi określone zajęcia;
– Standardy akredytacyjne i zarządzanie projektem;
– Wyniki studenckiej oceny zajęć, opinia nauczycieli o prowadzonych zajęciach, itp., itd.
Uświadamianie jakości to proces ciągły – nigdy się nie kończy, ale kiedyś trzeba go zacząć. To proces, który dotyczy wszystkich pracowników uczelni, bez względu na to jaką pełnią funkcję.
O ile idealnym punktem startu uświadamiania jakości jest bez wątpienia moment zatrudnienia nowego pracownika, to realia, tj. zasoby i dojrzałość systemu zapewnienia jakości, są różne. Często bowiem należy zacząć od podstaw – powołania osoby, która będzie odpowiedzialna za koordynację działań w zakresie projektowania, wdrażania i doskonalenia uczelnianego system zapewnienia jakości.
Twój głos o jakości kształcenia
Poradnik kandydata na studia
Zakaz studiowania
Profil jakościowy szkoły wyższej