Jakość to miara, jako taka nie smaku ani zapachu, można ją wartościować pod warunkiem właściwego zidentyfikowania atrybutów jej opisu. Ważne jest aby wiedzieć, jakie to atrybuty i jaką wagę im nadać.
Pomiar stanowi punkt wyjścia w procesie zarządzania jakością – w planowaniu, potrzebie zapewnienia odpowiednich zasobów (w celu realizacji planów), a w efekcie – doskonalenia.
Koniec końców, jakość to rezultat – rezultat bycia świadomym. To fundament na drodze zrozumienia tego co dalej…
Możliwość komentowania Filozofia zarządzania jakością – wersja bardziej niż skrócona została wyłączona
Filed under Perspektywa absolwenta, Perspektywa kandydata na studia, Perspektywa państwa, Perspektywa pracodawcy, Perspektywa rodzica, Perspektywa studenta, Perspektywa uczelni
ISO 9001 w szkole wyższej? To niemożliwe! Szkoła wyższa to nie firma, to nie przedsiębiorstwo, to nie organizacja, gdzie ISO 9001 ma zastosowanie. ISO 9001 to nie jest standard mogący być wykorzystany w sektorze usług, a tym bardziej w sektorze usług edukacyjnych na poziomie wyższym.
Te i wiele innych wyobrażeń od dawien dawna towarzyszy możliwości aplikacji wymagań względem systemu zarządzania jakością zawartych w normie ISO 9001 w kontekście zarządzania uniwersytetem. Stąd celem niniejszego artykułu jest nie tylko usystematyzowanie wiedzy w zakresie czym jest ISO 9001 i obalenie mitów związanych ze standardem, ale również (a może przede wszystkim) demistyfikacja struktury wymagań i filozofii zarządzania wpisanej w normę ISO 9001.
Mit 1: ISO 9001 nadaje się przede wszystkim do przedsiębiorstw produkcyjnych, raczej nie do firm usługowych, a już na pewno nie do szkół wyższych
Wymagania zawarte w normie ISO 9001 nadają się do każdego typu organizacji bez względu na specyfikę, rozmiar czy rodzaj oferowanego wyrobu. Są ogólne i uniwersalne, a elastyczność tych wymagań powoduje, że cała trudność polega na ich właściwej interpretacji. Interpretacja ta nabiera szczególnego znaczenia w odniesieniu do szkół wyższych. Czym bowiem jest wyrób uczelni? Kto jest klientem uniwersytetu? Jakie wskaźniki są kluczowe w kontekście realizowanych w szkole wyższej procesów? Czy szkoła wyższa projektuje oferowaną usługę? Jeśli tak, to na czym polega walidacja projektu? Jaką rolę w interpretacji wymagań ISO 9001 odgrywają standardy akredytacyjne?
To tylko część pytań, na które należy sobie odpowiedzieć podczas projektowania, budowania i wdrażania systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO 9001 w szkole wyższej.
Mit 2: ISO 9001 to przede wszystkim dokumentacja i czas poświęcony na jej przygotowanie – czyli o wpływie historycznych edycji standardu na postrzeganie rzeczywistości
Zaledwie w sześciu punktach standard wskazuje na obowiązek wdrożenia i utrzymywania udokumentowanej procedury. Wyobrażenia dotyczące „niestworzonej liczby dokumentów” mają swoje źródło w historycznej wersji standardu z lat 1987 oraz 1994. Również z tymi wersjach normy związany jest mit o aplikacyjności standardu tylko w odniesieniu do przedsiębiorstw produkcyjnych. Wszystko zmieniło się w roku 2000, kiedy to struktura wymagań ISO 9001 została oparta na tzw. podejściu procesowym. Zapewnienie jakości ustąpiło miejsca zarządzaniu jakością, dotychczasowe 3 modele ISO 9001, 9002, 9003 przyjęły postać jednego standardu, a całe dotychczasowe podejście zostało zastąpione „nową” filozofią wpisaną w strukturę wymagań normy.
Mit 3: Szkoła wyższa „z ISO” jest lepsza od tej bez
Trudno w jakikolwiek sposób uzasadnić takie rozumowanie. Absolutnie nie jest to prawdą. Niemniej jednak należy podkreślić, że spełnienie wymagań normy ISO 9001 zobowiązuje, a praktykowanie filozofii zarządzania wpisanej w strukturę jej wymagań skutkuje ciągłym doskonaleniem jakości usług świadczonych przez uczelnię. Nie bez znaczenia pozostaje umiejętna integracja wymagań i wykorzystanie tych specyficznych dla szkoły wyższej (standardy akredytacyjne) równolegle z tymi zawartymi w standardzie.
Mit 4: Zarządzanie projektem ISO 9001, czyli o niedorzeczności oczekiwań względem szybkości wdrożenia i certyfikacji systemu zarządzania jakością
Właściwa interpretacja wymagań normy ISO 9001, ukształtowanie „świadomości jakości” wśród pracowników uczelni, związane z tym właściwe dobranie mierników jakości w odniesieniu do uprzednio zientyfikowanych procesów, zdefiniowania celów dotyczących jakości, szkolenia, przegląd dokumentacji, itp. to działania wymagające czasu, cierpliwości i określonych zasobów. Nie da się wdrożyć systemu zarządzania jakością w ciągu trzech czy sześciu miesięcy. Bez wątpienia jakość procesu projektowania systemu, zastosowane podejście, zaangażowanie władz uczelni, stopień upowszechnienia świadomości wymagań, jak i umiejętność przedstawienia jak najbardziej praktycznego obrazu ISO 9001 w kontekście świadczonych usług edukacyjnych to kamienie milowe na drodze doskonalenia jakości uniwersytetu z wykorzystaniem standardu ISO 9001.
Jednym z warunków właściwego podejścia do wymagań zawartych w normie ISO 9001 jest umiejętne czytanie standardu. Szczególnego znaczenia nabiera tutaj wspomniane wcześniej podejście procesowe. Struktura rozdziałów 5-8 normy, zarówno ich kolejność jak i specyfika poszczególnych wymagań, to nic innego jak odzwierciedlenie filozofii zarządzania jakością W.E. Deminga i propagowanej przez niego koncepcji Plan-Do-Check-Action (cykl PDCA).
O ISO 9001 można powiedzieć wiele. Duża część dość mocno utrwalonych opinii odnosi się do standardu, który nie istnieje od ponad dekady. ISO 9001:2000 i zaktualizowana wersja normy z roku 2008 to nic innego jak ustrukturyzowany zbiór zasad zarządzania jakością, a przecież trudno podważać fakt, że te mają również (a może przede wszystkim) zastosowanie w szkolnictwie wyższym.
Możliwość komentowania Czy ISO 9001 jest odpowiednie dla szkoły wyższej? została wyłączona
Filed under Perspektywa państwa, Perspektywa uczelni
Z punktu widzenia uwarunkowań prawnych regulujących jakościowy aspekt działalności polskich szkół wyższych, szczególnego znaczenia nabiera funkcjonujący od początku 2002 roku system akredytacji państwowej (powszechnej). Warto podkreślić, że zanim doszło do zmiany wymagań prawnych w tym zakresie, wielokrotnie pojawiające się po 1990 roku inicjatywy ustawodawcze uwzględniały potrzebę ustanowienia mechanizmu oceny i zapewnienia jakości kształcenia pozwalającego zabezpieczyć minimalny poziom jakości oferowanych studiów.
Ostatecznie w dniu 20 lipca 2001 r. zmieniono ustawę o szkolnictwie wyższym, stwarzając jednocześnie ramy do wprowadzenia od dnia 1 stycznia 2002 r. jednolitego systemu akredytacji oraz oceny jakości kształcenia. Powołana do życia Państwowa Komisja Akredytacyjna (obecnie Polska Komisja Akredytacyjna) – (PKA) otrzymała specjalne uprawnienia do przeprowadzania kontroli jakości kształcenia.
PKA funkcjonująca w obecnym kształcie jest instytucją utworzoną na podstawie ustawy a dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz.1365, z późn. zm.). Do zadań statutowych PKA należy przedstawianie ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego opinii i wniosków dotyczących w szczególności:
PKA nie wyklucza współpracy z organizacjami krajowymi i międzynarodowymi, których przedmiotem działania jest ocena jakości kształcenia lub akredytacja. Ocena dokonywana przez PKA jest obowiązkowa i stanowi „poprzeczkę minimum” – zestaw obowiązkowych wymagań, które musi spełniać szkoła wyższa, aby prowadzić studia na określonym kierunku. Od samego początku PKA działa w sposób usystematyzowany, corocznie ustalając listę kierunków studiów, które zostaną objęte analizą jakości kształcenia w danym roku. Niektóre z kierunków studiów można ocenić we wszystkich jednostkach organizacyjnych w skali całego kraju. Istnieją jednak kierunki studiów realizowane w ponad stu jednostkach i w takim przypadku PKA dzieli prace w pewnym sensie statystycznie, wybierając w pierwszym roku jednostki w różnych miejscach kraju, a resztę w roku następnym.
Możliwość komentowania Polska Komisja Akredytacyjna została wyłączona
Filed under Perspektywa kandydata na studia, Perspektywa pracodawcy, Perspektywa rodzica, Perspektywa studenta, Perspektywa uczelni
Twój głos o jakości kształcenia
– wyraź opinię, podziel się doświadczeniem
Poradnik kandydata na studia
– czyli jak nie dać się nabić w butelkę
Zakaz studiowania
– tym uczelniom mówimy „NIE”
Profil jakościowy szkoły wyższej
– ta uczelnia praktykuje wysoką jakość kształcenia